DivanshuGeneralStudyPoint.in
  • Home
  • Hindi
  • RPSC
  • _Economy
  • _Constitution
  • _History
  • __Indian History
  • __Right Sidebar
  • _Geography
  • __Indian Geography
  • __Raj Geo
  • Mega Menu
  • Jobs
  • Youtube
  • TET
Homereet 2021

REET-2021 द्वितीय लेवल के लिए पाठ्यक्रम (Syllabus)

byDivanshuGS -January 13, 2021
0

 

REET-2021 द्वितीय लेवल के लिए पाठ्यक्रम (Syllabus)

राजस्थान अध्यापक पात्रता परीक्षा  (REET)-2021

RAJASTHAN ELIGIBILITY EXAMINATION FOR TEACHERS (REET)&2021

माध्यमिक शिक्षा बोर्ड, राजस्थान, अजमेर द्वारा लारी पाठ्यक्रम (Syllabus) 

स्तर – II (Level – II)

(कक्षा 6 से 8 तक)

प्रश्न पत्र II खण्ड-I खण्ड का शीर्षक -बाल विकास एवं शिक्षण विधियाँ


कुल प्रश्न: 30

कुल अंक: 30


  • बाल विकास : वृद्धि एवं विकास की संकल्पना, विकास कक विभिन्न आयाम एवं सिद्धान्त, विकास को प्रभावित करने वाले कारक (विशेष रूप से परिवार एवं विद्यालय के संदर्भ में) एवं अधिगम से उनका संबंध।
  • वंशानुक्रम एवं वातावरण की भूमिका
  • व्यक्तिगत विभिन्नताएँ : अर्थ, प्रकार एवं व्यक्तिगत विभिन्नताओं को प्रभावित करने वाले कारक।
  • व्यक्तित्व : संकल्पना, प्रकार व व्यक्तित्व को प्रभावित करने वाले कारक, व्यक्तित्व का मापन।
  • बुद्धि : संकल्पना, सिद्धान्त एवं इसका मापन, बहुबुद्धि सिद्धान्त एवं इसके निहितार्थ।
  • विविध अधिगमकर्ताओं की समझ: पिछड़े, विमंदित, प्रतिभाशाली, सृजनशील, अलाभान्वित-वंचित, विशेष आवश्यकता वाले बच्चे एवं अधिगम अक्षमता युक्त बच्चे।
  • अधिगम में आने वाली कठिनाइयां
  • समायोजन की संकल्पना एवं तरीके, समायोजन में अध्यापक की भूमिका
  • अधिगम का अर्थ एवं संकल्पना, अधिगम को प्रभावित करने वाले कारक।
  • अधिगम के सिद्धान्त (व्यवहारवाद, गैस्टाल्टवाद, संज्ञानवाद, निर्मितिवाद) एवं इनके निहितार्थ।
  • बच्चे सीखते कैसे है, अधिगम की प्रक्रियाएँ, चिन्तन, कल्पना एवं तर्क (निर्मितिवादी उपागम, आनुभविक अधिगम, संकल्पना-मानचित्रण, अन्वेषण एवं समस्या समाधान),
  • अभिप्रेरणा एवं इसके अधिगम के लिए निहितार्थ।
  • शिक्षण अधिगम की प्रक्रियाएं, राष्ट्रीय पाठ्यचर्या रूपरेखा-2005 के संदर्भ में शिक्षण अधिगम की व्यूह रचना एवं विधियाँ।
  • आकलन, मापन एवं मूल्यांकन का अर्थ एवं उद्देश्य, समग्र एवं सतत् मूल्यांकन, उपलब्धि परीक्षण का निर्माण, सीखने के प्रतिफल।
  • क्रियात्मक अनुसन्धान
  • शिक्षा का अधिकार अधिनियम-2009 अध्यापकों की भूमिका एवं दायित्व।


महत्वपूर्ण वस्तुनिष्ठ प्रश्न

वस्तुनिष्ठ प्रश्न सेट—I
वस्तुनिष्ठ प्रश्न सेट—II
वस्तुनिष्ठ प्रश्न सेट—III
वस्तुनिष्ठ प्रश्न सेट—IV
 

प्रश्न पत्र-II ए खण्ड- II खण्ड शीर्षकः भाषा 1 हिन्दी

कुल प्रश्न: 30
कुल अंक: 30
  • एक अपठित गद्यांश में से निम्नलिखित व्याकरण संबंधी प्रश्न:-
  • शब्द ज्ञान- तत्सम, तद्भव, देशज, विदेशी शब्द। पर्यायवाची, विलोम, एकार्थी शब्द। उपसर्ग, प्रत्यय, संधि और समास। संज्ञा, सर्वनाम, विशेषण, विशेष्य, अव्यय। वाक्यांश के लिए एक शब्द, शब्द शुद्धि।
  • एक अपठित गद्यांश में से निम्नलिखित बिंदुओं पर प्रश्न:- रेखांकित शब्दों का अर्थ स्पष्ट करना, वचन, काल, लिंग ज्ञात करना। दिए गए शब्दों का वचन काल और लिंग बदलना, राजस्थानी शब्दों के हिन्दी रूप।
  • वाक्य रचना, वाक्य के अंग, वाक्य के प्रकार, पदबंध, मुहावरे और लोकोक्तियाँ, विराम चिन्ह।
  • भाषा की शिक्षण विधि, भाषा शिक्षण के उपागम, भाषा दक्षता का विकास।
  • भाषायी कौशलों का विकास (सुनना, बोलना, पढ़ना, लिखना) हिंदी भाषा शिक्षण में चुनौतियाँ,
  • शिक्षण अधिगम सामग्री, पाठ्य पुस्तक, बहु-माध्यम एवं शिक्षण के अन्य संसाधन।
  • भाषा शिक्षण में मूल्यांकन, उपलब्धि परीक्षण का निर्माण समग्र एवं सतत् मूल्यांकन, उपचारात्मक शिक्षण।
  • बहु विकल्प प्रश्नों का मापदण्ड कक्षा 6 से 8 तक के राज्य सरकार द्वारा निर्धारित पाठ्यक्रम एवं शैक्षणिक सत्र 2019-20 की प्रचलित पाठ्य पुस्तकों के आधार पर होगा, लेकिन प्रश्नों का कठिनाई स्तर सीनियर सैकण्डरी (कक्षा 12) तक की पाठ्य पुस्तकों का होगा।

PAPER-II, SECTION-II, LANGUAGE – I ENGLISH

Total Questions: 30
Total Marks : 30
• Unseen Prose Passage
Synonyms, Antonyms, Spellings, Word-formation, One Word Substitution
• Unseen Prose Passage 
Parts of Speech, Tenses, Determiners, Degrees of comparison.
• Framing Questions Including Wh-questions, Active and Passive Voice, Narration Knowledge of English Sounds and Phonetic Symbols
• Principles of Teaching English, Methods and Approaches to English Language Teaching
• Development of Language Skills, Teaching Learning Materials:( Text books, Multi-media Materials and other resources).
• Continuous and Comprehensive Evaluation, Assessment and Evaluation in Language.
• The criteria for multiple choice questions will be based on the syllabus prescribed by the State Government for classes 6 to 8 and the text books prevailing in the academic session 2019-20, but the difficulty level of the questions will be up to the senior secondary (class 12) text books.

प्रश्न पत्र - II  खण्ड-2 भाषा-प्रथमा -संस्कृतम्

प्रश्नाः - 30
प्रश्नांकाः - 30

  • एकम् अपठितं गद्यांशम् आधारीकृत्य निम्नलिखित-व्याकरण-सम्बन्धितः प्रश्नाः
  • शब्दरूप - धातुरूप - कारक -विभक्ति- उपसर्ग-प्रत्यय-सन्धि-समास-सर्वनाम-
  • विशेष्य-विशेषण-संख्याज्ञानम्-उच्चारणस्थानानि-अव्ययेषु प्रश्नाः।
  • एकम् अपठितं गद्यांशम् राजस्थानस्य इतिहास-कलां-संस्कृति आदिनाम् आधारीकृत्य निम्नलिखित-बिन्दुसम्बन्धिनः व्यारकणप्रश्नाः रेखांकितपदेषु क्रियापद-चयन-वचन-लकार-लिंग-ज्ञान-प्रश्नाः, विलोम शब्द-लकार परिवर्तन-प्रश्नाः च। (लट्-लड्.-लृट्-लोट्-विधिलिलिड्.लकारेषु)
  • संस्कृतानुवादः, वाच्यपरिवर्तनम् (लट्-लकारस्य) वाक्येषु-प्रश्ननिर्माणम्, अशुद्धिसंशोधन संस्कृतसूक्तयः।
  • (i) संस्कृत भाषा-शिक्षण-विधयः।
  • (ii) संस्कृतभाषा-शिक्षण-सिद्धान्ताः।
  • संस्कृतभाषाकौशलस्य विकासः, (श्रवणम्, सम्भाषणम्, पठनम्, लेखनम्)
  • संस्कृताध्यापनस्य अधिगमसाधनानि, पाठ्यपुस्तकानि, संप्रेषणस्य साधनानि।
  • संस्कृतभाषा-शिक्षणस्य मूल्यांकन-सम्बन्धिनः प्रश्नाः, मौखिक-लिखितप्रश्नानां प्रकार सततमूल्यांकनम् उपचारात्मकशिक्षणम्।
  • संस्कृतभाषायाम् राजस्थानस्य संस्कृत साहित्यकारा योगदानं सम्बन्धिनः प्रश्नाः।
  • बहु विकल्प प्रश्नों का मापदण्ड कक्षा 6 से 8 तक के राज्य सरकार द्वारा निर्धारित पाठ्यक्रम एवं शैक्षणिक सत्र
  • 2019-20 की प्रचलित पाठ्य पुस्तकों के आधार पर होगा, लेकिन प्रश्नों का कठिनाई स्तर सीनियर सैकण्डरी कक्षा 12) तक की पाठ्य पुस्तकों का होगा।
प्रश्न पत्र-II ए खण्ड- III खण्ड शीर्षकः भाषा-II हिन्दी


कुल प्रश्न 30
कुल अंक 30
  • एक अपठित गद्यांश आधारित निम्नलिखित व्याकरण संबंधी प्रश्न:-
  • वर्ण विचार, वर्ण विश्लेषण ,शब्द ज्ञान- तत्सम, तद्भव, देशज, विदेशी शब्द, युग्म-शब्द, उपसर्ग, प्रत्यय, संधि, समास,शब्दों को शब्द-कोश क्रम में लिखना, शब्दों के मानक रूप लिखना, संज्ञा, सर्वनाम, विशेषण, क्रिया विशेषण, क्रिया, लिंग, वचन, काल।
एक अपठित पद्यांश पर आधारित निम्नलिखित बिंदुओं पर प्रश्न:-
  • भाव सौंदर्य
  • विचार सौंदर्य
  • नाद सौंदर्य
  • शिल्प सौंदर्य
  • जीवन दृष्टि
  • वाक्य रचना, वाक्य के अंग, वाक्य के भेद, पदबंध, मुहावरे, लोकोक्तियाँ। कारक चिह्न, अव्यय, विराम चिह्न, राजस्थानी मुहावरों का अर्थ व प्रयोग।
  • भाषा शिक्षण विधि, भाषा शिक्षण के उपागम, भाषायी दक्षता का विकास।
  • भाषायी कौशलों का विकास (सुनना, बोलना, पढ़ना, लिखना) शिक्षण अधिगम सामग्री-पाठय
  • पुस्तक, बहु-माध्यम एवं शिक्षण के अन्य संसाधन।
  • भाषा शिक्षण में मूल्यांकन, (सुनना, बोलना, पढ़ना, लिखना) उपलब्धि परीक्षण का निर्माण, समग्र एवं सतत् मूल्यांकन, उपचारात्मक शिक्षण।

उन अभ्यर्थियों के लिए जो कक्षा 6 से 8 तक सामाजिक अध्ययन का शिक्षक बनना चाहता हैं
प्रश्न पत्र - II, खण्ड - IV (b) 
कुल प्रश्न: 60
कुल अंक: 60

सामाजिक अध्ययन

  • भारतीय सभ्यता, संस्कृति एवं समाज
  • सिन्धु घाटी सभ्यता, 
  • वैदिक संस्कृति, 
  • जैन व बौद्ध धर्म, महाजनपदकाल।
  • मौर्य तथा गुप्त साम्राज्य एवं गुप्तोत्तर काल
  • राजनीतिक इतिहास और प्रशासन, 
  • भारतीय संस्कृति के प्रति योगदान भारत 600-1000 ईस्वी. वृहत्तर भारत

मध्यकाल एवं आधुनिक काल

  • भक्ति और सूफी आन्दोलन, 
  • मुगल राजपूत संबंध, 
  • मुगल प्रशासन, 
  • भारतीय राज्यों के प्रति ब्रिटिश नीति, 
  • 1857 का विद्रोह,
  • भारतीय अर्थव्यवस्था पर ब्रिटिश प्रभाव, 
  • पुनर्जागरण एवं सामाजिक सुधार, 
  • भारतीय राष्ट्रीय आन्दोलन (1885-1947)

भारतीय संविधान एवं लोकतंत्र

  • भारतीय संविधान का निर्माण व विशेषताएं, उद्देशिका, 
  • मूल अधिकार एवं मूल कर्त्तव्य, 
  • सामाजिक न्याय, बाल अधिकार व बाल संरक्षण, 
  • लोकतंत्र में निर्वाचन व मतदाता जागरूकता।
  • सरकार गठन एवं कार्य,
  • संसदय राष्ट्रपति, प्रधानमंत्री एवं मत्रिपरिषद्, 
  • उच्चतम न्यायालय, 
  • राज्य सरकार पंचायती राज एवं नगरीय स्व-शासन (राजस्थान के विशेष संदर्भ में), 
  • जिला प्रशासन व न्याय व्यवस्था।

पृथ्वी एवं हमारा पर्यावरण-

  • अक्षांश, देशान्तर, 
  • पृथ्वी की गतियां, 
  • वायुदाब एवं पवनें, 
  • चक्रवात एवं प्रति चक्रवात, 
  • सूर्य एवं चन्द्रग्रहण, 
  • पृथ्वी के मुख्य जलवायु कटिबन्ध, 
  • जैवमंडल, पर्यावरणीय समस्याएं एवं समाधान।

भारत का भूगोल एवं संसाधन

  • भू-आकृति, प्रदेश, 
  • जलवायु, 
  • प्राकृतिक वनस्पति, 
  • वन्य जीवन, 
  • बहुउद्देशीय नदी घाटी परियोजनाएं, 
  • मृदा, 
  • कृषि फसलें, 
  • उद्योग,
  • खनिज, 
  • परिवहन, 
  • जनसंख्या, 
  • मानव संसाधन, 
  • विकास के आर्थिक एवं सामाजिक कार्यक्रम।

राजस्थान का भूगोल एवं संसाधन

  • भौतिक प्रदेश, 
  • जलवायु एवं अपवाह प्रणाली, 
  • झीलें, 
  • मृदा जल-संरक्षण एवं संग्रहण, 
  • कृषि फसलें, 
  • खनिज एवं ऊर्जा संसाधन,
  • राजस्थान की प्रमुख नहरें एवं नदी घाटी परियोजनाएं, 
  • परिवहन, उद्योग एवं जनसंख्या, 
  • पर्यटन स्थल, वन एवं वन्य जीवन।

राजस्थान का इतिहास

  • प्राचीन सभ्यताएँ एवं जनपद, 
  • राजस्थान के प्रमुख राजवंशों का इतिहास, Mewar
  • 1857 की क्रांति में राजस्थान का योगदान, 
  • राजस्थान में प्रजामण्डल, 
  • जनजातीय व किसान आंदोलन, 
  • राजस्थान का एकीकरण, 
  • राजस्थान के प्रमुख व्यक्तित्व।

राजस्थान की कला व संस्कृति


  • राजस्थान की विरासत (दुर्ग, महल, स्मारक), 
  • राजस्थान के मेले, 
  • त्योहार एवं लोक कलाएं, 
  • राजस्थान की चित्रकला, 
  • राजस्थान के लोक नृत्य एवं लोक नाट्य, 
  • लोक देवता, 
  • लोक देवियां
  • लोक संत, 
  • लोक संगीत एवं संगीत वाद्य यंत्र, 
  • राजस्थान की हस्तकला एवं स्थापत्य कला, 
  • राजस्थान की वेशभूषा एवं आभूषण, 
  • राजस्थान की भाषा एवं साहित्य।

बीमा एवं बैंकिंग प्रणाली-

  • बीमा एवं बैंक के प्रकार, 
  • भारतीय रिजर्व बैंक और उसके कार्य, 
  • सहकारिता एवं उपभोक्ता जागरूकता।

शिक्षाशास्त्रीय मुद्दे-I
  • सामाजिक विज्ञान/सामाजिक अध्ययन की संकल्पना एवं प्रकृतिय कक्षा-कक्ष की प्रक्रियाएं, क्रियाकलाप एवं विमर्शय सामाजिक विज्ञान/सामाजिक अध्ययन के अध्यापन की समस्याएँय समालोचनात्मक चिन्तन का विकासय

शिक्षाशास्त्रीय मुद्दे-II

पृच्छा/आनुभाविक साक्ष्य, शिक्षण अधिगम सामग्री एवं सहायक सामग्री, सूचना एवं संचार प्रोद्यौगिकी प्रायोजना कार्य, सीखने के प्रतिफल, मूल्यांकन

बहु विकल्प प्रश्नों का मापदण्ड कक्षा 6 से 8 तक के राज्य सरकार द्वारा निर्धारित पाठ्यक्रम एवं शैक्षणिक सत्र 2019-20 की प्रचलित पाठ्य पुस्तकों के आधार पर होगा, लेकिन प्रश्नों का कठिनाई स्तर सीनियर सैकण्डरी (कक्षा—12) तक की पाठ्य पुस्तकों का होगा।

Tags: reet 2021
  • Facebook
  • Twitter
You may like these posts
Post a Comment (0)
Previous Post Next Post
Responsive Advertisement

Popular Posts

Hindi

हिंदी निबन्ध का उद्भव और विकास

भारतेन्दु युगीन काव्य की प्रमुख प्रवृत्तियां

प्रधानमंत्री ने राजस्थान की विभिन्न पंचायतों को किया पुरस्कृत

Geography

Comments

Main Tags

  • Aaj Ka Itihas
  • Bal Vikas
  • Computer
  • Earn Money

Categories

  • BSTC (2)
  • Bharat_UNESCO (1)
  • Exam Alert (26)

Tags

  • Biology
  • Haryana SSC
  • RAS Main Exam
  • RSMSSB
  • ras pre

Featured post

सातवाहन वंश का कौन-सा शासक व्यापार और जलयात्रा का प्रेमी था?

DivanshuGS- February 15, 2025

Categories

  • 1st grade (29)
  • 2nd Grade Hindi (6)
  • 2nd Grade SST (31)
  • Bal Vikas (1)
  • Current Affairs (128)
  • JPSC (5)

Online टेस्ट दें और परखें अपना सामान्य ज्ञान

DivanshuGeneralStudyPoint.in

टेस्ट में भाग लेने के लिए क्लिक करें

आगामी परीक्षाओं का सिलेबस पढ़ें

  • 2nd Grade Teacher S St
  • राजस्थान पुलिस कॉन्स्टेबल भर्ती एवं सिलेबस
  • भूगोल के महत्वपूर्ण टॉपिक
  • RAS 2023 सिलेबस
  • संगणक COMPUTER के पदों पर सीधी भर्ती परीक्षा SYLLABUS
  • REET के महत्वपूर्ण टॉपिक और हल प्रश्नपत्र
  • 2nd Grade हिन्दी साहित्य
  • ग्राम विकास अधिकारी सीधी भर्ती 2021
  • विद्युत विभाग: Technical Helper-III सिलेबस
  • राजस्थान कृषि पर्यवेक्षक सीधी भर्ती परीक्षा-2021 का विस्तृत सिलेबस
  • इतिहास
  • अर्थशास्त्र Economy
  • विज्ञान के महत्वपूर्ण टॉपिक एवं वस्तुनिष्ठ प्रश्न
  • छत्तीसगढ़ राज्य सेवा प्रारंभिक एवं मुख्य परीक्षा सिलेबस
DivanshuGeneralStudyPoint.in

About Us

विभिन्न प्रतियोगी परीक्षाओं के लिए भारत एवं विश्व का सामान्य अध्ययन, विभिन्न राज्यों में होने वाली प्रतियोगी परीक्षाओं के लिए स्थानीय इतिहास, भूगोल, अर्थशास्त्र, करेंट अफेयर्स आदि की उपयोगी विषय वस्तु उपलब्ध करवाना ताकि परीक्षार्थी ias, ras, teacher, ctet, 1st grade अध्यापक, रेलवे, एसएससी आदि के लिए मुफ्त तैयारी कर सके।

Design by - Blogger Templates
  • Home
  • About
  • Contact Us
  • RTL Version

Our website uses cookies to improve your experience. Learn more

Ok

Contact Form